Biliyorsunuz, geçen yaz Türkiye'de termometreler 45 dereceyi gösterdiğinde hepimiz klima faturalarından şikâyet ediyorduk. Ama aynı sıcaklıklar Avrupa'nın tahıl ambarlarında çok daha büyük bir krizin kapıda olduğunu haber veriyordu. Ukrayna ve Avrupa'da ayçiçek yağı fiyatları, kurak havanın çiftçilerin elini kolunu bağlamasıyla birlikte adeta uçuşa geçti. Peki bu durum Türkiye'deki mutfakları ve ekonomiyi nasıl etkileyecek?
Aslında durum oldukça ciddi. Ukrayna, dünya ayçiçek yağı üretiminin yaklaşık %50'sini tek başına karşılıyor. Bu yaz kuraklık nedeniyle hasat döneminde rekoltenin %30-40 oranında düşmesi bekleniyor. Avrupa'da da durum pek iç açıcı değil; Macaristan, Romanya ve Bulgaristan gibi önemli üretici ülkelerde de benzer sıkıntılar yaşanıyor. Düşünün, bir anda küresel arzın üçte biri tehlikeye girdi. Bu da doğal olarak fiyatlara yansıdı; son üç ayda ayçiçek yağı fiyatları %60'tan fazla artış gösterdi.
Şimdi gelelim Türkiye'ye... Türkiye, dünyada ayçiçek üretiminde ilk beşte yer alıyor. Trakya bölgesi başta olmak üzere, Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli'nde binlerce çiftçi ayçiçek ekimi yapıyor. Geçen yıl Türkiye'de 2,5 milyon ton ayçiçek üretilmişti. Bu yıl meteorolojik verilere baktığımızda, Türkiye'nin batı bölgelerinde yağışların normale yakın seyrettiğini görüyoruz. Yani Avrupa'nın aksine, Türkiye'de üretimde büyük bir düşüş beklenmiyor. Hatta bazı uzmanlar, iyi bir hasatla birlikte Türkiye'nin ihracat şansı yakalayabileceğini düşünüyor.
Ancak burada önemli bir detay var: Türkiye'deki üreticilerin çoğu küçük aile işletmeleri. Bu işletmelerin çoğunda modern sulama sistemleri yok. Dolayısıyla, gelecek yıllarda iklim değişikliği nedeniyle benzer kuraklık Türkiye'yi de vurursa, biz de aynı sıkıntıları yaşayabiliriz. Şimdiden çiftçilerin su yönetimi konusunda bilinçlendirilmesi ve modern tarım teknolojilerine yatırım yapılması gerekiyor. Aksi takdirde, şu an Avrupa'da yaşanan fiyat artışları bir gün bizim de başımıza gelebilir.
Uzmanlara göre, önümüzdeki aylarda ayçiçek yağı fiyatlarında yeni bir artış dalgası daha gelebilir. Çünkü hem Ukrayna'daki üretim düşecek hem de stoklar hızla tükenecek. Türkiye için bu durum hem fırsat hem de risk barındırıyor. İyi bir hasat ve doğru pazarlama stratejisiyle Türkiye, Avrupa pazarında önemli bir oyuncu haline gelebilir. Ama aynı zamanda iç tüketimde de fiyat artışları yaşanabilir. Sizce hükümet bu durumda tüketiciyi korumak için ne tür önlemler almalı? Belki de şimdiden yerli üreticiyi destekleyici politikalar gündeme gelmeli.
undefined
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder